لاغری ژنتیکی چیست؟ علت، علائم و روش‌های افزایش وزن طبیعی

می‌دانیم که ژنتیک عامل تعیین‌کننده‌ای در همه مکانیسم‌ها و ساختارهای بدن انسان است و ریشه و دلیل بسیاری از بیماری‌ها، اختلالات و مسائل به آن باز می‌گردد. یکی از این مسائل، فرآیند سوخت‌وساز بدن است. تحقیقات حاکی از آن هستند که ژنتیک تا حدود ۷۰ درصد در تعیین وزن انسان تاثیر مستقیم دارد و نمی‌توان قدرت آن را نادیده گرفت.

پس می‌توان گفت یکی از دلایل لاغری، ژنتیک افراد است. بدن افراد مبتلا به لاغری ژنتیکی به دلایل وراثتی بودن و متابولیسم خاص، از ذخیره چربی که منجر به افزایش وزن می‌شود، سر باز می‌زند؛ اما آیا لاغری ژنتیکی درمان دارد؟ در این مقاله از هویج فیت به این سوال پاسخ خواهیم داد و علائم، نشانه‌ها و روش‌های درمان لاغری ژنتیکی را بررسی می‌کنیم.

لاغری ژنتیکی چیست و چه تفاوتی با لاغری معمولی دارد؟ 

برای اینکه بتوانیم به این سوال پاسخ دهیم که آیا لاغری ژنتیکی درمان دارد یا خیر، ابتدا باید بدانیم لاغری ژنتیکی چیست و چه تفاوتی با لاغری معمولی دارد. 

این موضوع زمانی اتفاق می‌افتد که بدن فرد به‌صورت طبیعی تمایل به لاغر ماندن دارد، به عبارت دیگر لاغری در افراد مبتلا به این وضعیت، پیامد آگاهانه رژیم غذایی یا فعالیت بدنی نیست بلکه به مشخصه‌های وراثتی مثل تنظیم انرژی و متابولیسم پایه در بدن، کارکرد هورمون‌های مربوط به کنترل اشتها و سیری، نحوه ذخیره چربی و وجود برخی ژن‌های خاص بستگی دارد. 

در مقابل، لاغری معمولی عموما برآمده از سبک زندگی، رژیم غذایی، عادات رفتاری و فعالیت‌‌های بدنی فرد است. به‌ همین دلیل است که می‌توان آن را با ایجاد تغییراتی در این موارد کنترل کرد؛ اما رفع لاغری ژنتیکی نیاز به صرف وقت و توجه بیشتر دارد.

علت لاغری ژنتیکی

در ژنتیک بدن برخی افراد، ژن‌های خاصی وجود دارند که باعث می‌شوند بدن به طور طبیعی و بدون نیاز به محرک خارجی، کالری بیشتری از حد معمول بسوزاند یا فرمان سیری زودتر از طرف مغز صادر شود. این وضعیت موجب می‌شود بدن فرد چربی کمتری ذخیره کند و شاخص توده بدنی او در رنج خاصی باقی بماند. در واقع می‌توان این‌طور بیان کرد که اگر فردی دچار ژنتیک لاغری باشد، برنامه ژنتیک بدن او همواره به نفع حفظ وزن پایین عمل می‌کند. به همین دلیل است که درمان لاغری ژنتیکی حتی با داشتن رژیم غذایی پرکالری نیز گاهی به‌سختی اتفاق می‌افتد.

علائم و نشانه‌های لاغری ژنتیکی 

برای رفع لاغری ژنتیکی ابتدا باید اطمینان حاصل کنیم که آیا لاغری ما از این نوع است یا خیر. در ادامه به بررسی علائم و نشانه‌هایی می‌پردازیم که لاغری ژنتیکی را از لاغری معمولی متمایز می‌کند. توجه داشته باشید که برای تشخیص قطعی این موضوع بهتر است با پزشک تغذیه مشورت کنید و وجود یکی از این نشانه‌ها به تنهایی نشان‌دهنده مشکلات ژنتیکی نیست.

۱. ثابت ماندن وزن در طول زمان علیرغم تغییر در رژیم غذایی

اگر مبتلا به لاغری ژنتیکی باشید یکی از نشانه‌هایی که احتمالا متوجه آن شده‌اید، ثابت ماندن وزنتان با وجود تغییر رژیم غذایی است.
افرادی که مبتلا به این مدل لاغری هستند حتی اگر رژیم غذایی پرکالری داشته باشند یا فعالیت بدنی خود را کم کنند، باز هم در همان محدوده وزنی قبلی خود باقی می‌مانند و بدن آن‌ها در برابر افزایش وزن مقاومت می‌کند. در واقع تنظیمات ژنتیکی متابولیسم و هورمون‌های کنترل اشتها در آن‌ها مانع تاثیرگذار بودن تلاش‌هایشان می‌شود. 

۲. داشتن اشتهای زیاد بدون افزایش وزن

شاید تصور کنید لاغری  به صورت ژنتیکی همیشه با بی‌اشتهایی همراه است؛ اما این‌طور نیست. بسیاری از افرادی که به دنبال درمان لاغری ژنتیکی هستند، اشتهای زیادی دارند و حتی ممکن است بیش از اندازه غذا بخورند؛ ولی متابولیسم آن‌ها به‌طوری تنظیم شده است که افزایش وزنی صورت نمی‌گیرد. 

۳. درصد پایین چربی بدن

اگر با وجود اینکه رژیم غذایی مناسبی دارید؛ هنوز هم دنده‌ها و استخوان‌های بدنتان از روی پوست قابل دیدن است، یعنی شما ذخیره چربی زیرپوستی کمی دارید که این یکی دیگر از نشانه‌های ژن لاغری است.

۴. داشتن فرم بدن ظریف و استخوانی

افراد مبتلا به لاغری ژنتیکی معمولا بدنی با استخوان‌بندی ظریف دارند. عرض شانه و لگن در این افراد معمولا کمتر از حالت طبیعی است و چهره آن‌ها نیز عموما کشیده و استخوانی به نظر می‌رسد. همه این‌ها مواردی هستند که به‌طور ژنتیکی تعیین می‌شوند و رژیم غذایی و فعالیت بدنی در آن‌ها موثر نیست.

۵. سابقه خانوادگی

سابقه خانوادگی برای همه مسائل ژنتیکی یکی از روشن‌کننده‌ترین شواهد است. اگر یک یا چند نفر از اعضای خانواده نزدیکتان نیز با وجود تلاش برای افزایش وزن، همیشه یک وزن ثابت دارد؛ احتمال اینکه شما نیز دچار همین شرایط باشید بسیار زیاد است.

آیا لاغری ژنتیکی درمان دارد؟

اگر بخواهیم به‌طور علمی به این سوال پاسخ دهیم باید در وهله اول بگوییم که لاغری ژنتیکی یک بیماری محسوب نمی‌شود و در واقع نوعی ویژگی بدنی است که از ترکیب خاص ژنتیکی و الگوی متابولیسمی بدن شما ناشی می‌شود. بنابراین، شاید استفاده از لفظ “درمان کردن” برای آن بهترین انتخاب نباشد؛ اما بله، می‌توان با روش‌های علمی و تغذیه‌ای خاص و زیر نظر متخصصان تغذیه مجرب وزن را افزایش داد یا به تعادل رساند. 

اما از آن‌جا که ریشه‌ این نوع لاغری در ژنتیک و عملکرد طبیعی بدن است، نیاز به ممارست و دقت نظر بیشتری برای دیدن نتیجه نیاز می‌باشد؛ زیرا بدن افرادی که مبتلا به لاغری ژنتیکی هستند معمولا یک نقطه‌ تنظیم وزن (Set Point) دارد که به‌صورت طبیعی مایل است در آن محدوده باقی بماند و تلاش‌های شدید و ناشیانه برای افزایش وزن اغلب به بازگشت به همان نقطه منجر می‌شود. به‌ همین دلیل است که مراجعه به متخصصان تغذیه در این وضعیت اهمیت دوچندانی دارد. شما می‌توانید با مراجعه به اپلیکیشن هویج فیت با توجه به شرایط بدنی خاص خود بهترین راهنمایی‌هایی را از اپلیکیشن دریافت کنید. 

روش‌های درمان و کنترل لاغری ژنتیکی

تا اینجا به این سوال پاسخ دادیم که آیا لاغری ژنتیکی درمان دارد یا خیر، اما اکنون می‌خواهیم به بهترین راه درمان لاغری ژنتیکی بپردازیم. موثرترین روش‌های درمان و کنترل ژن لاغری عبارت‌اند از: 

۱. تغذیه هدفمند و کالری‌محور

برای افزایش وزن همواره لازم است که کالری دریافتی بیش از متابولیسم پایه بدن باشد؛ استفاده از وعده‌های کوچک اما پرکالری، گنجاندن مواد مغذی و سالم مثل کره بادام‌زمینی، مغزها و دانه‌ها یا نوشیدنی‌هایی مانند اسموتی‌های خانگی، شیر و… در رژیم غذایی در کنار توجه کافی به دریافت میزان مناسبی از پروتئین به‌صورت روزانه می‌تواند به شما در درمان لاغری ژنتیکی کمک کند.

۲. رژیم افزایش وزن با نظارت متخصص

مهم‌ترین گامی که لازم است برای درمان لاغری ژنتیکی بردارید، مراجعه به یک متخصص تغذیه و دریافت برنامه تخصصی است. شما با مراجعه به اپلیکیشن هویج فیت می‌توانید با توجه سن، جنسیت و متابولیسم پایه بدنتان برنامه غذایی دریافت و روند افزایش وزنتان را به‌صورت مداوم پایش نمایید.

۳. ورزش‌های مقاومتی و قدرتی

اگر می‌خواهید لاغری ژنتیکی درمان شود، باید در کنار داشتن رژیم غذایی مناسب برنامه ورزشی مناسبی را نیز پیش ببرید. انجام دادن ورزش‌های مقاومتی و قدرتی باعث می‌شود که توده‌ی عضلانی شما افزایش یابد. 

۴. مکمل‌ها و درمان‌های پزشکی

در کنار این موارد، استفاده از مکمل‎ها و برخی درمان‌های پزشکی نیز برای گرفتن بهترین نتیجه کارگشاست. مکمل‌های پروتئینی و مولتی‌ویتامین‌های دارای امگا ۳ و ویتامین D به تقویت سیستم ایمنی و بهبود جذب مواد مغذی کمک می‌کنند. البته فراموش نکنید که استفاده از این مکمل‌ها باید زیر نظر پزشک متخصص صورت گیرد تا از عوارض احتمالی پرهیز شود.

جمع‌بندی و سوالات متداول

لاغری ژنتیکی نوعی از لاغری است که در اثر وجود برخی ژن‌های خاص و عوامل وراثتی به وجود می‌آید. در این نوع از لاغری، بدن فرد تمایل دارد تا وزن را در محدوده مشخصی نگه دارد و به همین دلیل افزایش وزن به‌سختی اتفاق می‌افتد. برای درمان ژن لاغری لازم است که به متخصصان تغذیه مجرب مراجعه کرد و زیر نظر آن‌‍‌ها رژیم غذایی مناسب، برنامه تمرینی و در صورت لزوم، مکمل‌های پزشکی مورد نیاز را دریافت نمود. در آخر باید گفت، لاغری ژنتیکی درمان دارد و می‌توان با رعایت برخی نکات آن را کنترل کرد.